71 năm qua, Ngành Xuất bản, In và Phát hành đã phát huy tốt vai trò, sứ mệnh của mình trong việc lưu trữ, tích lũy và truyền bá tri thức, góp phần đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hình thành xã hội học tập, phát triển văn hoá, xây dựng nền tảng tư tưởng, xây dựng đạo đức, lối sống và phát triển toàn diện nhân cách con người. Các thế hệ cán bộ, viên chức, người lao động làm công tác xuất bản, in và phát hành sách luôn luôn đoàn kết, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận văn hóa - tư tưởng.
Tự hào truyền thống vẻ vang
Cách đây 71 năm, ngày 10/10/1952, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 122/SL quyết định thành lập Nhà in Quốc gia với nhiệm vụ thống nhất tổ chức và quản lý nhà in Chính phủ, đánh dấu bước phát triển mới của Ngành Xuất bản, In và Phát hành sách cách mạng nước ta. Từ đó ngày 10/10 hằng năm đã trở thành Ngày truyền thống của Ngành Xuất bản, In và Phát hành sách Việt Nam.
Ngay từ khi mới thành lập, công tác xuất bản, in và phát hành sách đã trở thành vũ khí sắc bén của chính quyền cách mạng, góp phần vào việc tuyên truyền, giáo dục chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, kịp thời đấu tranh chống các luận điệu phản động của đế quốc và tay sai. Khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, ngành xuất bản đã có nhiều cải tiến trong hoạt động, góp phần thúc đẩy quá trình đổi mới tư duy trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Càng tự hào về truyền thống vẻ vang của Ngành Xuất bản, In và Phát hành sách, mới thấy hết vinh dự và trách nhiệm lớn lao của Ngành trong thời kỳ mới. Tiếp tục phát huy những thành tích đã đạt được, Ngành luôn giữ vững định hướng chính trị, tư tưởng, bảo đảm hài hòa giữa nhiệm vụ chính trị và phát triển mạnh mẽ văn hóa đọc. Xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác xuất bản, in và phát hành sách có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, chuyên môn, nghiệp vụ giỏi, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng, góp phần khẳng định vị thế, vai trò là một trong những hoạt động tư tưởng sắc bén của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Theo số liệu của Cục Xuất bản, In và Phát hành – Bộ Thông tin và Truyền thông, tính đến cuối năm 2022, cả nước có 57 nhà xuất bản, trực thuộc 54 cơ quan chủ quản, trong đó có 15 nhà xuất bản hoạt động theo mô hình doanh nghiệp và 42 đơn vị sự nghiệp công lập; có 2.050 cơ sở phát hành sách; trên 450 triệu bản sách/năm, đưa mức bình quân sách/đầu người đạt 6 bản sách/người/năm. Bên cạnh đó, sự phát triển nhanh về số lượng nhà sách, công ty phát hành sách trên phạm vi toàn quốc, đáp ứng ngày càng tốt hơn văn hóa đọc đa dạng, phong phú và lành mạnh của mọi tầng lớp nhân dân.
Đặc biệt, trong giai đoạn phát triển và hội nhập quốc tế, ngành Xuất bản, In và Phát hành sách đã thể hiện rõ vai trò quản lý Nhà nước của ngành trong việc quản lý điều hành, chỉ đạo hoạt động xuất bản, in và phát hành phát triển đúng định hướng của Đảng và Nhà nước.
Trong thời đại 4.0, Ngành Xuất bản, In và Phát hành sách phải triển khai hiệu quả việc chuyển đổi số, tiếp tục phát triển và thích ứng với số hóa; góp phần thực hiện thắng lợi một trong ba đột phá chiến lược của phát triển đất nước mà Đại hội XIII nêu ra là: "Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao...; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy giá trị văn hoá, sức mạnh con người Việt Nam, tinh thần đoàn kết, tự hào dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc". Các cơ quan quản lý nhà nước lĩnh vực xuất bản, in, phát hành sách đã thể hiện rõ vai trò trong việc quản lý điều hành, chỉ đạo hoạt động xuất bản, in và phát hành phát triển đúng định hướng. Cơ quan quản lý nhà nước đã tham mưu, đề xuất với Chính phủ và các bộ, ngành liên quan xây dựng, bổ sung hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hướng dẫn thi hành, tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho hoạt động xuất bản, in, phát hành phát triển toàn diện.
Lực lượng chủ lực và tiên phong
Tiếp nối truyền thống, Ngành Xuất bản, In và Phát hành trên địa bàn tỉnh, thời gian qua đã có nhiều đóng góp tích cực cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Long An hiện không có nhà xuất bản. Hoạt động xuất bản trên địa bàn tỉnh chủ yếu là xuất bản tài liệu tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tài liệu về lịch sử truyền thống của các cơ quan, địa phương trong tỉnh. Các tài liệu được xuất bản, phát hành đã đem đến cho độc giả những "món ăn tinh thần" hữu ích, những thông tin thiết yếu phục vụ cho cuộc sống.
Hoạt động in trên địa bàn tỉnh phát triển mạnh (theo hướng tăng số lượng cơ sở in, mở rộng sản xuất hàng năm). Toàn tỉnh hiện có 221 cơ sở in đã được cấp giấy phép hoạt động hoặc xác nhận đăng ký hoạt động, đa số là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chủ yếu là in bao bì, nhãn mác hàng hóa, hóa đơn, xuất bản phẩm,… và hộ kinh doanh in lưới, in lụa. Các cơ sở in chấp hành theo quy định của pháp luật. Doanh thu và nộp ngân sách đều tăng trưởng qua các năm, đóng góp tích cực vào thu ngân sách địa phương, phát triển công nghiệp và giải quyết việc làm cho người dân địa phương và các khu vực lân cận.
Công nhân Công ty Cổ phần In Long An hăng say làm việc
Hoạt động phát hành phát triển chủ yếu tập trung tại khu vực trung tâm, dân cư tập trung đông như: thành phố Tân An, huyện Đức Hòa,... Phương thức phát hành chủ yếu theo kiểu trao tay truyền thống và phát hành tự chọn qua mạng internet. Toàn tỉnh hiện có 114 cơ sở phát hành xuất bản phẩm. Trong đó, có 03 cơ sở: Công ty Cổ phần Sách và Thiết bị trường học Long An, Công ty Cổ phần Sách và Dịch vụ Văn hóa Long An và Nhà sách Fahasa Long An có lượng phát hành xuất bản phẩm lớn và văn hoá phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau tới tay người đọc, đặc biệt cung ứng sách, đáp ứng nhu cầu của nhân dân kịp thời và hiệu quả. Phát hành xuất bản phẩm đã đóng góp vào việc phát triển thị trường xuất bản phẩm, phục vụ nhu cầu về văn hóa đọc ngày càng đa dạng của xã hội. Các cơ sở phát hành xuất bản phẩm trên địa bàn tỉnh cơ bản thực hiện tốt các quy định của Luật Xuất bản. Hoạt động phát hành xuất bản phẩm duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước, giải quyết việc làm cho một bộ phận lao động trong xã hội, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Gian hàng trưng bày bán sách tại Công ty Cổ phần Sách và Dịch vụ Văn hóa Long An
Với vai trò quản lý nhà nước về hoạt động xuất bản, in và phát hành trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, Sở Thông tin và Truyền thông thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy thực hiện nghiêm túc Quyết định số 281-QĐ/TW ngày 26/01/2010 của Ban Bí thư (khóa X) quy định về việc chỉ đạo, định hướng chính trị tư tưởng đối với các vấn đề quan trọng, phức tạp nhạy cảm trong nội dung xuất bản; Quyết định số 283-QĐ/TW ngày 26/01/2010 của Ban Bí thư (khóa X) quy định về sự phối hợp giữa Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban cán sự đảng Bộ Thông tin và Truyền thông với các cơ quan đảng, cấp ủy, tổ chức đảng các cơ quan nhà nước, tổ chức đoàn thể trong công tác chỉ đạo, quản lý hoạt động xuất bản và Quyết định số 245-QĐ/TU ngày 17/8/2011 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành quy định về công tác chỉ đạo, định hướng chính trị, tư tưởng đối với các vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm trong nội dung xuất bản phẩm. Tiếp tục tăng cường, cải tiến tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật mới đến các cơ sở in, phát hành.
Sở Thông tin và Truyền thông thường xuyên phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền của tỉnh, tổ chức các đợt kiểm tra để nhắc nhở, chấn chỉnh các cơ sở in, các tổ chức phát hành sách và các xuất bản phẩm vi phạm pháp luật, góp phần đẩy lùi các loại sách có nội dung độc hại. Tạo điều kiện cho các cơ sở hoạt động in, phát hành phát triển theo đúng quy định của pháp luật, đáp ứng nhu cầu thụ hưởng các loại sách, báo của Nhân dân. Ngoài ra, Sở thường xuyên rà soát, tổ chức thực hiện có hiệu quả các văn bản quy phạm pháp luật nhằm tăng cường công tác quản lý lĩnh vực xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm; công bố bộ thủ tục hành chính công khai trên Cổng dịch vụ công của tỉnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân trong quá trình giải quyết công việc.
Thời gian tới, các cơ quan quản lý hoạt động xuất bản, in và phát hành cần nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; chỉnh sửa, bổ sung quy định cho phù hợp yêu cầu chỉ đạo, quản lý phù hợp với thực tiễn tình hình xuất bản, in và phát hành. Các doanh nghiệp hoạt động trong Ngành Xuất bản, In và Phát hành phải chấp hành nghiêm quy định của pháp luật; chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm xuất bản, in và phát hành; đổi mới tư duy, đặc biệt tăng cường ứng dụng chuyển đổi số, ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại trong hoạt động xuất bản, in ấn, phát hành; đồng thời, quảng bá, truyền thông bằng mọi nguồn lực để phát triển văn hoá đọc trong cộng đồng.
Với xu thế hiện nay, khi cả nước đang dịch chuyển dần tiến tới chuyển đổi số trên các lĩnh vực thì chuyển đổi số của ngành Xuất bản, In và Phát hành cũng được xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, nhằm đưa xuất bản điện tử thành mũi nhọn phát triển. Chuyển đổi số có thể mang đến những thay đổi ngày càng rõ nét trong các khâu xuất bản, truyền thông, phát hành nhằm xóa mọi giới hạn, ranh giới về không gian, thời gian, mở ra một bước ngoặt mới về tốc độ chia sẻ và lan tỏa./.
Hùng Cường (Phòng TTBCXB)